شروع و اعتلای این نوع انیمیشن، با شرکت معروف و معتبر والت دیسنی بود. در انیمیشن روی طلق نیازی به کشیدن مجدد تصاویر غیرثابت نبود و تنها محدودیت پیشرو ...
برخی تکنیکهای ساخت انیمیشن که تاکنون بیشترین کاربرد را در ساخت آثار پویانمایی داشتهاند، از این قرارند:
انیمیشن روی کاغذاین روش که از ابتداییترین روشهای ساخت انیمیشن بوده، امروز کمتر مورد استفاده قرار میگیرد و دلیل آنهم سختی کار با کاغذ است و این مشکل اساسی که میباید هر بار به خاطر کوچکترین حرکتی، تمام تصویر را درباره روی کاغذ بعدی نقاشی کنند و همین روند مشکل و پر زحمت را تا پایان کار ادامه بدهند. در واقع اشکال اصلی انیمیشن روی کاغذ این بود که نه فقط تصاویر متحرک که تصاویر ثابت هم میباید دوباره و از نو نقاشی شوند که این مساله بهطور خاص در مورد پس زمینه (Background) تصویر، کاری بسیار پرهزینه و مشقتبار بود. با جایگزین شدن طلق به جای کاغذ، فرآیند ساخت انیمیشن تحولی اساسی یافت.
انیمیشن روی طلق
شروع و اعتلای این نوع انیمیشن، با شرکت معروف و معتبر والت دیسنی بود. در انیمیشن روی طلق نیازی به کشیدن مجدد تصاویر غیرثابت نبود و تنها محدودیت پیشرو تعداد لایههایی از طلق مورد استفاده بود که میبایست روی هم قرار داده شوند. معمولاً از بیش از 5 یا 6 طلق نمیشد استفاده کرد، چراکه باعث میشد رنگهای زیری کدر شده و قابل رویت نباشند. با ورود فناوری دیجیتال این مشکل نیز رفع شد و شفافسازی، دیگر نه با طلق بلکه بوسیله رایانه صورت میگرفت. از نمونههای دستی این تکنیک میتوان به آثاری همچون «سفیدبرفی و هفت کوتوله»، «سیندرلا»، «زیبای خفته» و بسیاری نمونههای شناخته شده دیگر اشاره کرد و از نمونههای دیجیتال میتوان از انیمیشن ایرانی «هوهوخان باد مهربان» به کارگردانی شهرام حاجی میرصادقی نام برد.
انیمیشن بدون دوربین
در این تکنیک فُرمها را فریم به فریم بر کادرهای 35 یا 16 میلیمتری نگاتیو کشیده یا خراش میدادند بدون اینکه از موتور دوربین برای نوردهی و ثبت تصویر بر نگاتیو استفاده کنند. انیمیشنهای تولید شده با این تکنیک بسیار ساده، خطی و انتزاعی هستند و کسی که این تکنیک را در پویانمایی به اوج خود رساند، فیلمساز آمریکایی مقیم کانادا نورمن مک لارن بود که در آن زمان در موسسه ملی فیلم کانادا (NFBC) مشغول به فعالیت بود.از نمونه آثار مک لارن با این تکنیک، انیمیشن «لی لی مرغ» است.
Stop Motion یا انیمیشن سکون و حرکت
پویانمایی در این تکنیک به روش سهبعدی انجام میشود، یعنی پایه تصاویر تنها نقاشی دوبعدی نیست بلکه حرکت سوژه در 3 بعد صورت میگیرد. در این تکنیک با دست بردن در زمان بین فریمها حرکتی ایجاد میشود که با فیلمبرداری عادی (Real Time) قابل تولید نیست. این نوع پویانمایی خود شامل چند تکنیک فرعی زیر است:
1- عروسکی: که حرکت در آن به وسیله عروسکهای مفصلدار متحرک ایجاد میشود، مثل انیمیشنهای «عروس مرده» و «پت و مت».
2- خمیری: که ماده مورد استفاده در آن برای ایجاد حرکت، خمیر نقشپذیر است مثل انیمیشن «نیک و جونیور، اسبهای آبی» ساخته وبستر کالکرد.
3- پیکسلیشن: که عبارتاست از حرکت انسان جاندار، منتهی حرکتی غیرعادی مثل اینکه فردی ایستاده است، ولی به سمت جلو حرکت میکند بدون اینکه پاهایش را به حالت راه رفتن حرکت دهد. انیمیشن «همسایهها» ساخته نورمن مک لارن از نمونههای این نوع انیمیشن است.
کات اوت (بریده مقوا)
در روش دستی این تکنیک، ابتدا شخصیتها را دوربُری میکردند، سپس برایشان مفصل تعریف کرده و سرانجام آنها را زیر دوربین قرار داده و حرکتهای مورد نظر را به ثبت میرساندند. در روش دیجیتال این تکنیک، عمل دوربُری بهوسیله نرمافزار انجام میشود؛ البته پس از اسکن یا ساخت تصویر مورد نظر در رایانه. از نمونههای ایرانی این تکنیک میتوان به انیمیشن «قاضی و مرد» ساخته امیرمحمد دهستانی اشاره کرد.
سهبعدی دیجیتالشخصیتها در این روش به صورت سهبعدی مجازی در رایانه مدلسازی شده و حرکت داده میشوند. نرمافزارهای اصلی مورد استفاده برای این تکنیک عبارتند از: 3D Max، Maya و Soft image.
عدهای برای بعضی از این نرمافزارها برتری قائلند اما شرکتهای خارجی معمولاً همزمان هر سه را مورد استفاده قرار میدهند. یعنی اغلب مدلسازی را با 3D Max، جزئیات و بافت را با Maya و انیمه کردن (حرکتدهی) را با Soft?image انجام میدهند. نمونه انیمیشن برای این تکنیک در میان محصولات تولیدی این سالها بسیار است از جمله «شگفتانگیزها»، «در جستجوی نمو»، «شرک» و....
نقاشی روی شیشه و انیمیشن با ماسه
این دو تکنیک، تجربیتر از نمونههای قبلی هستند و از این نظر کمکاربردتر و خاصتر. در هر دوی این تکنیکها کار روی میز نور انجام میشود و نیز هر دوی این تکنیکها نیازمند دقت، حوصله و وقت و انرژی زیاد هستند، چراکه در هر دو روش، فریم قبل را نمیشود دوباره دید و در نتیجه همه حساب و کتابها میباید از پیش و به صورت دقیق در ذهن سازنده انجام گرفته باشد.البته با فناوری جدید و نصب دوربین به رایانه امکان مشاهده فریم قبل هست، ولی مشکل اینجاست که در صورتی که در فریم قبلی اشتباهی صورت گرفته باشد بهرغم فناوریهای پیشرفته جدید امکان تصحیح دقیق و کامل آن فریم وجود ندارد. انیمیشن «پیرمرد و دریا» ساخته الکساندر پتروف نمونه کار با تکنیک نقاشی روی شیشه است که در سال 1999 موفق به دریافت اسکار بهترین فیلم غیرانگلیسی زبان شد. انیمیشنهای «خیابان» و «غاز و جغد» ساخته کارولین لیف نیز از نمونههای کار با تکنیک انیمیشن با ماسه هستند.